کسب درآمد از پرورش الاغ و درآمد از شیر الاغ

گزارشی که در آن به موضوعاتی مانند قیمت بالای اجاره‌بهای واحدها، مشکلات مالیاتی بنگاه‌ها و عدم توازن در نیازهای بازار و محصولات تولید شده به‌عنوان مهم‌ترین مشکلات این نوع کسب و کار در پایتخت اشاره شد تا این واقعیت که برای موفقیت یک کسب و کار کوچک نیازی به حضور در شهرهای بزرگ و کلان‌شهرها نیست، بیشتر از قبل نمایان شود. در شرایطی که ایجاد یک کسب و کار در کلان‌شهرها نیاز به سرمایه‌گذاری‌های فراوان دارد، تجربه ثابت کرده این فرآیند در روستاها، شهرهای کوچک و شهرک‌های صنعتی با سرمایه‌هایی بسیار کمتر قابلیت اجرایی شدن دارد. نمونه‌های متعددی از راه‌اندازی مشاغل کوچک و متوسط در شهرهای کوچک و روستاها وجود دارند که با نیازسنجی صحیح توانسته‌اند ضمن ایجاد یک کسب و کار پرسود برای خود و خانواده‌های‌شان، در زمینه اشتغالزایی نیز موثر عمل کنند.

به گزارش از تعادل ، در مسیر معرفی قهرمانان کسب و کار کوچک و متوسط در این شماره سراغ کاسبی جالب توجه بانویی از روستای تقوّیه بخش خضرآباد شهرستان اشکذری استان یزد می‌رویم که از طریق پرورش «الاغ» توانسته چرخ سنگین معیشت خود و اطرافیانش را به گردش درآورد. ایده قابل توجه، بدیع و سودآوری که می‌توان به عنوان یک نمونه منحصر به فرد از آن یاد کرد. تنها یک نمونه از محصولات پرورش «الاغ»، پنیر به دست آمده از این حیوان است که در بازارهای اروپایی ۱۰۰۰پوند قیمت دارد. برای تهیه یک کیلو پنیر الاغ باید از ۲۵کیلو شیر الاغ استفاده کرد. چینی‌ها هم از پوست الاغ برای تولید نوعی پلاتین استفاده می‌کنند که بر اساس طب سنتی چینی برای درمان سرگیجه، قاعد‌گی‌ نامنظم، بی‌خوابی و بهبود گردش خون بسیار مفید است. مجموعه این ویژگی‌های منحصربه فرد باعث شده تا توجه صفحه بنگاه‌ها در یک چنین روزی به ابعاد و زوایای مختلف بیزینس این بانوی اشکذری جلب شود.

 بازار قابل توجه محصولات

طاهره زارع، بانوی کارآفرین اشکذری نخستین مزرعه پرورش الاغ را در روستای تقوّیه بخش خضرآباد این شهرستان راه‌اندازی کرده است. بدون تردید این پرسش در ذهن بسیاری از خوانندگان به وجود آمده که پرورش الاغ چه ویژگی‌هایی دارد که این بانوی اشکذری به سمت آن جلب شده است؟

ویژگی‌های اقتصادی پرورش«الاغ» تنها به پنیر و پوست این حیوان ختم نمی‌شود، با توجه به خواص دارویی و صنعتی برخی فرآورده‌های قابل استحصال از الاغ، پرورش این حیوان در کشورهای مختلف مانند چین و برخی کشورهای آفریقایی در سال‌های اخیر مورد توجه قرار گرفته و دیگر کشورها نیز در زمینه واردات و پرورش این حیوان اقداماتی را آغاز کرده‌اند. شیر، پوست و حتی فضولات الاغ که با نام «عنبرنسارا» شناخته می‌شود، خواص درمانی دارد و در طب سنتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

طاهره زارع با اشاره به روزهای ابتدایی اجرای ایده کارآفرینی‌اش می‌گوید: «این کار با سرمایه‌گذاری اولیه ۳۰ میلیون تومان آغاز شد و هم‌اکنون در این مزرعه ۱۵۰ راس الاغ وجود دارد که از این تعداد ۴۰ راس آن شیرده هستند.»

 تولید روزانه 30کیلوگرم شیر

این بانوی کارآفرین اشکذری با اشاره به اینکه کار خود را از 3سال قبل (سال92) آغاز کرده، تصریح کرد: «خرید الاغ‌ها از شهرستان لردگان استان چهارمحال و بختیاری انجام و برای خرید هر الاغ و کره آن یک میلیون تومان هزینه شد.»

زارع از تولید روزانه ۳۰ کیلوگرم شیر الاغ در این مزرعه خبر داد و گفت: «شیر الاغ تولیدی به صورت قرارداد یک‌ساله کیلویی ۱۵هزار تومان و از طریق فروش خانگی هر کیلو ۳۰ هزار تومان انجام می‌شود. شیر الاغ برای درمان برخی بیماری‌ها مانند آسم، قند خون، سرماخوردگی، آلرژی و برای پایین آوردن تب ناشی از عفونت تجویز می‌شود.»

وی تصریح کرد: «از دیگر فرآورده‌های الاغ، روغن قلم پا و پی آن است که کیلویی ۴۰۰ هزار تومان به فروش می‌رسد، ولی به دلیل اینکه بیماری و تلف‌شدگی در حیواناتی مانند الاغ بسیار کم است، تولید این فرآورده اندک است.»

 انگیزه ایجاد مزرعه پرورش

زارع درباره انگیزه ایجاد این مزرعه گفت: «برای بهبودی فرزندم که از بیماری آلرژی شدید رنج می‌برد، پزشک شیر الاغ تجویز کرد؛ از این رو در ابتدا برای درمان خانگی چند الاغ خریداری کردم و بعدا تعداد آنها را افزایش دادم. فضولات الاغ یا عنبرنسارا نیز اثر آنتوبیوتیکی دارد و برای درمان سرماخوردگی، بیماری‌های تنفسی، برونشیت و خارش پوست مفید است، از آن در آفت‌کشی و کرم‌کشی مزارع نیز استفاده می‌شود و هم‌اکنون فضولات این حیوان کیلویی 4 هزار تومان به فروش می‌رسد.»

این بانوی کارآفرین درباره مشکلات این مزرعه نیز گفت: «کمبود آب و علوفه در روستا به دلیل خشکسالی برای بخش کشاورزی مشکل‌ساز شده و هم‌اکنون هزینه زیادی برای تامین آب پرداخت می‌شود.» وی فقدان مکان مناسب در محدوده خارج از روستا برای نگهداری از الاغ‌های این مزرعه و اجبار به نگهداری حیوانات در محدوده روستا که با اعتراض مردم مواجه شده را از مشکلات مقابل روی این مزرعه عنوان کرد.

راه اندازی و درآمد کارگاه تولید عرقیات سنتی

ارزش دلاری این میزان صادرات ۵۳۵,۱۸۱ و ارزش ریالی آن ۱۶,۵۳۵,۱۲۶,۲۵۸ بوده است. همچنین گفتنی است که عمده این صادرات به کشورهای انگلستان، آلمان، عمان و عراق صورت گرفته است.

به گزارش فرصت امروز، متکی بودن اقتصاد ایران به درآمدهای نفتی و تاثیرپذیری آن درآمدها از مسائل سیاسی و اقتصادی، موجب آسیب پذیری اقتصاد کشور شده است. یکی از راه های مقابله با این چالش ها، توسعه تولیداتی است که ضمن بهبود وضع اقتصاد داخلی سبب افزایش صادرات غیرنفتی  شود. در حال حاضر با توجه به رویکرد کشورهای پیشرفته به استفاده از فرآورده های طبیعی و گیاهی از یک سو و تنوع آب و هوایی کشور از سویی دیگر امکان کشت اکثر گیاهان را برای حضور در بازارهای جهانی فراهم آمده است.

کشور ایران با موقعیت خاص آب و هوایی، بیش از ۷۵۰۰ گونه گیاهی را در خود جای داده که دو تا سه برابر پوشش گیاهی قاره اروپاست. از این تعداد، بیش از ۷۵۰ گونه دارویی در پوشش گیاهی ایران وجود دارد. به  رغم امکانات بالقوه فراوان در کشور، سطح زیر کشت گیاهان دارویی در حدود ۳۹ هزار هکتار و از حیث تنوع گونه های زیر کشت این رقم به ۹۰ گونه محدود می شود این در حالی است که در کشور چین این تعداد به ۲۰۰ گونه می رسد.

در سال ۱۳۹۳ میزان صادرات گیاهان دارویی ۲۵ هزارتن و ارزش آن بیش از ۹۶ میلیون دلار بوده که با توجه به صادرات محصولات گیاهان دارویی به صورت مواد خام و ارزش افزوده آنها در تولید فرآورده هایی مانند اسانس و عصاره، سیاست های دولت بر افزایش صادرات فرآورده های ناشی از این محصولات قرار گرفته است. اسانس ها و دیگر مواد موثر گیاهان دارویی زمینه ای بسیار مناسب برای صادرات دارند و در ارتقای ارزش افزوده حاصله از کشت گیاهان دارویی دارای اهمیت بسزایی هستند.

کاشان،  مرکز عرقیات ایران

محسن حلاجی،  دبیر اجرایی اتحادیه تولیدکنندگان گلاب و عرقیات کاشان با بیان اینکه به  رغم قابلیت های خوب کشور ما در تولید گیاهان دارویی، وجود ذخایر ژنتیکی منحصر به فرد در هر منطقه و وجود گونه های بومی که خریداران زیادی در جهان دارند، به نظر می رسد که هنوز از ظرفیت های موجود کشور در این زمینه به خوبی استفاده نشده و ایران فاقد جایگاه مناسب در بازارهای جهانی است،  می گوید: سهم کمتر از ۲درصدی کشور از تجارت جهانی این بخش دلیلی بر این مدعاست.

کشور ما مانند ۵۰ سال گذشته بیشتر در زمینه تولید عرقیات گیاهی فعالیت دارد و تنها طی دهه گذشته در تولید حدود ۱۷۰ نوع داروی گیاهی سرمایه گذاری کرده که این مقدار هم در بازار داخلی به فروش می رسد. هرچند رتبه ایران در زمینه تولید گیاهان دارویی در طول سال های ۱۳۶۵ تا ۱۳۸۴ همواره در میان ۱۰ کشور نخست و در ارزش صادرات این محصولات، طی این سال ها جزو پنج کشور اول دنیا بوده است، اما در چند سال اخیر ضمن افت میزان تولید، حضور ایران در تجارت بین المللی این گیاهان قابل قبول نبوده و کشور ما این عرصه را به رقبای دیگر واگذار کرده است.

وی با اشاره به سطح زیر کشت گل محمدی در کشور ادامه می دهد: امروزه سطح زیر کشت گل محمدی در ایران بالغ بر ۱۲هزار هکتار است و شهرستان کاشان با یک هزار و ۷۰۰ هکتار سطح زیر کشت این گل و تولید سالانه ۷هزارتن در بخش های قمصر، برزک، نیاسر، جوشقان و کامو به عنوان مهم ترین مرکز تولید گل محمدی و گلاب در کشور مطرح است.

این استان دارای ۲۵ کارخانه صنعتی، حدود یک هزار و ۵۰۰ کارگاه سنتی و بیش از ۳هزار و ۵۰۰ دیگ است که در راستای تولید گلاب، عرقیات گیاهی، اسانس و عطر گل محمدی فعال بوده و زمینه اشتغال بیش از ۱۰هزار نفر را فراهم کرده که در زمان کاشت، داشت و برداشت ممکن است این تعداد به ۲۲هزار نفر افزایش یابد.

وی با اشاره به قیمت گلاب ایرانی اضافه می کند: ایران اگرچه در تولید گل سرخ و گلاب از نظر کیفیت محصول حرف اول را می زند اما قیمت گلاب ایران در مقایسه با گلاب کشور مراکش و تونس گران تر است به همین دلیل میزان تقاضا برای صادرات این محصول از ایران پایین تر است.

قیمت گلاب بسته به میزان اسانس آن متفاوت است. هم اکنون گلاب مرغوب از هر کیلوگرم ۱۰ هزار تومان به پایین به صورت فله ای در بازار وجود دارد که اگر در بسته بندی شیشه ای باشد می توان آن را لیتری ۶۵۰۰ تومان خریداری کرد.

صادرات گلاب به بیش از ۲۴ کشور جهان

محمد حسین حاجی، مدیر فروش عرقیات بهارستان  با ارائه آماری از صادرات گلاب ایران در پنج ماهه امسال می گوید: براساس آمار گمرک در پنج ماهه نخست سال جاری گلاب ایرانی به ۲۴ کشور جهان به صورت گلبرگ و غنچه خشک صادر شده است که در این میان می توان به کشورهای آمریکا، استرالیا، آلمان، ترکیه، چین، فرانسه، کانادا و هلند اشاره کرد. این صادرات بیش از یک هزار و ۴۰۰ تن بوده است که براساس آن ۳ میلیون و ۲۵۶ هزار و ۲۷۵ دلار ارز وارد کشور شده است.

همچنین ارزش ریالی این میزان صادرات حدود ۱۰ میلیارد تومان در آمار گمرک ثبت شده است. حاجی با بیان اینکه بسیاری از کشورهای جهان گلاب ایرانی را می شناسند و ایران با تولید گلاب مرغوب و با کیفیت توانسته بازار خارجی خود را حفظ و در کنار تامین نیاز داخل، حجم بالایی از گلاب را به کشورهای مختلف صادر کند و رتبه نخست را در صادرات گلاب به خود اختصاص دهد، ادامه می دهد: با توجه به بازار گرم خرید گلاب در داخل کشور و صادرات این فرآورده پرطرفدار به کشورهای مختلف جهان، با شناساندن گلاب ایرانی به کشورهای مختلف جهان درکنار سرمایه گذاری در این بخش، می توان تولید و صادرات این فرآورده را افزایش داد تا زمینه بیشتری برای ایجاد اشتغال و ارزآوری ایجاد شود.

وی با بیان اینکه گلاب در انواع مختلفی چون دو آتشه، ممتاز، اعلا و معمولی تولید می شود،  اضافه می کند: گلاب دوآتشه از عرق کشی دوباره گلاب معمولی حاصل می شود که از لحاظ کیفیت، بالاترین جایگاه را به خود اختصاص داده است.

تولید سالانه ۲۲ هزار تن عرقیات

مسعود صباغیان،  مدیرعامل شرکت میهن گلاب با اشاره به آخرین آمارهای اعلام شده، تولید گلاب در کشور را سالانه حدود ۲۲ هزار تن  اعلام کرده و می گوید: از این میزان تولید گلاب در کشور، حدود ۴۰درصد به مصرف بازارهای داخلی رسیده و ۶۰ درصد مابقی به خارج از کشور صادر می شود.

وی با بیان اینکه کشورهای حوزه خلیج فارس به ویژه عربستان، امارات متحده عربی و کویت و همچنین کشورهای لبنان، بلغارستان، آلمان، ایتالیا و آمریکا بزرگ ترین کشورهای هدف برای صادرات گلاب ایران محسوب می شوند،  اضافه می کند: بیش از ۴۵ درصد صادرات گلاب ایران به کشورهای حوزه خلیج فارس اختصاص دارد، البته کشورهای دیگری چون ژاپن و فرانسه نیز عرقیات خام ایران را خریداری کرده و پس از فرآوری با قیمت های بالاتری مجددا به فروش می رسانند.

در ادامه داراب یزدانی، مسئول ستاد گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی در گفت وگو با ایسنا اظهار داشت: امروزه عمده تولیدکنندگان گیاهان دارویی کشورهای چین، آمریکا، ژاپن و آلمان هستند که به عمده واردکنندگان این گیاهان نیز تبدیل شده اند. این کشورها گیاهان را از سایر کشورها خریداری کرده و پس از فرآوری به دیگر کشورها می فروشند و از این طریق ارزش افزوده بیشتری کسب می کنند. به عنوان مثال، کشور آمریکا سالانه ۵۱ هزار تن واردات گیاهان دارویی و ۱۳ هزار تن صادرات دارد اما اعتبار واردات و صادرات این تولیدات با یکدیگر برابر است.

وی در ادامه افزود: برآورد می شود تا سال ۲۰۵۰ حجم تجارت گیاهان دارویی در جهان به ۵تریلیون دلار برسد. امروزه بیشترین حجم صادرات گیاهان دارویی ایران به کشورهای پاکستان و امارات و پس از آن آلمان، ژاپن و چین انجام می شود که در این میان زعفران، شیرین بیان، صمغ های طبیعی و عرقیات و گلاب بیشترین اقلام صادراتی ایران به سایر کشورها محسوب می شود.

شروع قیمت دستگاه ها از ۸ میلیون تومان

 سیدمحسن سازور،  مدیرعامل شرکت استیل صنعت در رابطه با نحوه سازوکار ماشین آلات صنعتی گلاب گیری می گوید: در تولید گلاب به روش صنعتی از ماشین آلات پیشرفته که قطعات آن از استیل ضدزنگ است، استفاده می شود. به این صورت که ابتدا گل محمدی و آب در دیگ های استیل قرار گرفته و با حرارت  غیرمستقیم بخار آب، مراحل تقطیر انجام و بخارات حاصله در مبردها که دارای لوله آب با جریان آب سرد است خنک و به مایع تبدیل می شوند. از این مرحله به بعد عملیات پاستوریزاسیون و صاف کردن گلاب شروع می شود.

وی با بیان اینکه در این حوزه وارداتی نداشته و خودمان می توانیم ماشین آلات مورد استفاده در این صنعت را تولید کنیم،  ادامه می دهد: تنها برای استحصال برخی مواد موثره گلاب در گذشته ماشین آلاتی از خارج وارد کشور می شد که امروز استیل صنعت خود این دستگاه ها را نیز تولید می کند.

سازور با اشاره به اینکه این دستگاه ها از رنج ۵۰ کیلو تا یک تن گیاه را می توانند عصاره گیری کنند،  می افزاید: بسته به ظرفیت تولیدی شرکت ها یا افرادی که در این حوزه کار می کنند،  تعداد دستگاه های مورد نیاز متفاوت است. به طور مثال یک کارخانه ممکن است به ۲۰دستگاه صنعتی نیاز داشته باشد اما یک کارگاه کوچک خانگی با یک دستگاه ۵۰ کیلویی نیمه صنعتی می تواند به کار خود ادامه دهد.بنابراین بسته به نیاز و مقدار ظرفیت تولیدی واحدهای تولیدکننده تعداد و نوع ماشین آلات مورد نیاز متفاوت خواهد بود.

وی با بیان اینکه دستگاه های موجود در این بخش با ظرفیت های ۵۰، ۱۵۰، ۲۵۰ ۵۰۰ کیلوگرم و یک تن عرضه می شوند،  اضافه می کند: به طور مثال یک دستگاه ۵۰ کیلوگرمی به یک فضای چهار متری نیاز دارد و به همین ترتیب فضای مورد نیاز برای دستگاه های سنگین تر به شش متر، ۱۲ متر،  ۲۰ متر و دستگاه یک تنی به ۳۰ متر فضا نیاز دارد.

این فعال اقتصادی در رابطه با قیمت ماشین آلات می گوید: قیمت این دستگاه ها از ۸ میلیون تومان شروع می شود و بسته به ظرفیت تولیدی دستگاه ها تا ۴۰ میلیون تومان افزایش می یابد. وی در مورد صادرات این دستگاه ها می گوید: با یک شرکت بحرینی در حال رسیدن به یک تفاهم نامه ای هستیم و امیدواریم این اتفاق به وقوع بپیوندد.